Ćwierć wieku Łódzkiej Alei Gwiazd

25 lat temu, 28 maja 1998 roku, w ul. Piotrkowskiej zainstalowano pierwszą mosiężną gwiazdę Łódzkiej Alei Gwiazd. Uhonorowano nią Andrzeja Seweryna. Aktor przybył na ceremonię w kostiumie Don Juana, w którym występował wówczas na deskach paryskiej Comediè Francaise – relacjonowały media.

Tak w przestrzeni Łodzi, świętującej wówczas 575. rocznicę nadania praw miejskich, zaistniała Łódzka Aleja Gwiazd (Aleja Gwiazd Łódzkiej Drogi Sławy nazywana jest też Łódzką Aleją Sławy, Aleją Gwiazd, Aleją Sław). Ale jej historia zaczęła się w 1996 roku za sprawą Jana Machulskiego, urodzonego w Łodzi aktora, reżysera, wykładowcy i dziekana Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (w tym roku mija 95. rocznica urodzin i 15. rocznica śmierci tego cenionego i lubianego artysty).

– W związku z rocznicą 50-lecia Filmówki padła propozycja, by w centrum Łodzi, na ulicy Piotrkowskiej, tuż przed wejściem do kina „Polonia”, powstała Aleja Gwiazd – odpowiednik hollywoodzkiej Walk of Fame – można przeczytać w „Kronice Miasta Łodzi” z 1998 roku. Anna Płażewska, autorka informacji, dodała: „Planuje się, że na chodniku ulicy będą wmurowywane gwiazdy upamiętniające słynnych aktorów i reżyserów. Wykonane z marmuru, w środku mieścić mają wtopiony medalion z nazwiskiem wyróżnionej osoby. Autorem projektu gwiazd będzie prawdopodobnie Andrzej Pągowski”.

– Na początku myślimy o 20-30 nazwiskach twórców polskich, ale o międzynarodowej sławie, być może w przyszłości pojawią się też gwiazdy artystów zagranicznych – mówił ówczesny rektor Szkoły Filmowej Henryk Kluba, którego cytowała „Kronika Miasta Łodzi” z 1998 roku. – O tym, kto będzie miał swoją gwiazdę na ul. Piotrkowskiej, zadecyduje kapituła, która powstanie przy Filmówce.

– Chcemy, by podczas jubileuszu Szkoły Filmowej (uroczystości odbyły się 16-17.10.1998 – AK) tych gwiazd pojawiło się jak najwięcej – mówił pomysłodawca Łódzkiej Alei Gwiazd Jan Machulski.

I tak też się stało. Andrzej Pągowski zaprojektował gwiazdę, a tylko 16 października 1998 roku odsłonięto ich 18, w tym Jana Machulskiego. I szybko ich przybywało: – W chodniki ul. Piotrkowskiej wmurowanych jest już 25 gwiazd – donosiła „Kronika Miasta Łodzi” z 1999 roku.

Obecnie rocznie odsłanianych jest kilka gwiazd. Przez ćwierć wieku tego wyróżnienia dostąpiły 93 osoby. Dotychczas ostatnią gwiazdę – 9 maja 2023 roku – odsłonił Jacek Bromski, reżyser, scenarzysta, producent filmowy, prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich. 94. gwiazda zabłysła 6 czerwca 2023 roku, a nagrodzony nią został Sławomir Grünberg, reżyser i operator filmów dokumentalnych.

Gwiazdy umieszczone są na ul. Piotrkowskiej między ulicami 6 Sierpnia i gen. Romualda Traugutta a pasażem Artura Rubinsteina. Po nieparzystej (zachodniej) stronie ulicy znajdują się gwiazdy aktorów polskiego kina, a po stronie parzystej (wschodniej) – gwiazdy pozostałych twórców kina: reżyserów, operatorów, scenografów czy kompozytorów. Decyzję o wmurowaniu kolejnej gwiazdy podejmuje kapituła złożona z łódzkich artystów i ludzi związanych z kulturą. Od 4 czerwca 2018 roku Łódzką Aleję Gwiazd ma pod swoją opieką Narodowe Centrum Kultury Filmowej w Łodzi, a Aleja jest częścią projektu Łódź Miasto Filmu UNESCO.

Przez ćwierć wieku Łódzka Aleja Gwiazd stała się jednym z symboli Łodzi, miejscem charakterystycznym, intrygującym i skłania do refleksji – nie tylko nad gwiazdami pod stopami.

Arkadiusz Krystek

Członkowie Kapituły Łódzkiej Alei Gwiazd:

•   Małgorzata Moskwa-Wodnicka – przedstawiciel Prezydenta Miasta Łodzi;
•    Jacek Grudzień – przedstawiciel Wydziału Kultury Urzędu Miasta Łodzi;
•   Rafał Syska – przedstawiciel Narodowego Centrum Kultury Filmowej;
•   Marzena Bomanowska – przedstawiciel Muzeum Kinematografii w Łodzi;
•   Monika Głowacka – przedstawiciel Łódź Film Commission;
•   Janusz Tylman – przedstawiciel Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi;
•   Piotr Sitarski– przedstawiciel środowiska filmoznawców;
•   Iwonna Łękawa – przedstawiciel środowiska inicjatorów idei Alei Gwiazd;
•   Sławomir Fijałkowski – przedstawiciel animatorów kultury filmowej w Łodzi;

Funkcję Przewodniczącego Kapituły pełni przedstawiciel Prezydenta Miasta Łodzi – Małgorzata Moskwa-Wodnicka, wiceprzewodniczacego – dyrektor NCKF Rafał Syska. Obsługę administracyjną Kapituły zapewnia Narodowe Centrum Kultury Filmowej.

Zapoznaj się z regulaminem "Łódzkiej Alei Gwiazd"

Zgłoś kandydata

Witold Adamek

Witold Adamek (ur. 7 listopada 1945 r. w Łodzi, zm. 18 lutego 2017 r. w Warszawie) – operator filmowy, reżyser i scenarzysta. >>>

Jadwiga Andrzejewska

Jadwiga Andrzejewska (ur. 30 marca 1915 r. w Łodzi, zm. 4 października 1977 r. tamże) – aktorka teatralna i filmowa. >>>

Jerzy Antczak

Jerzy Antczak (ur. 25 grudnia 1929 r. we Włodzimierzu Wołyńskim) – reżyser telewizyjny, teatralny i filmowy; aktor. >>>

Tomasz Bagiński

Tomasz Bagiński (ur. 10 stycznia 1976 w Białymstoku) – polski rysownik, animator, reżyser. >>>

Stanisław Bareja

Stanisław Sylwester Bareja (ur. 5 grudnia 1929 r. w Warszawie, zm. 14 czerwca 1987 r. w Essen) – reżyser, scenarzysta filmowy i aktor. >>>

Jerzy Bossak

Jerzy Bossak (ur. 31 lipca 1910 w Rostowie nad Donem, zm. 23 maja 1989 r. w Warszawie) – reżyser filmów dokumentalnych, producent, pedagog, dziennikarz. >>>

Jacek Bromski

Jacek Bromski (ur. 19 grudnia 1946 r. we Wrocławiu) – reżyser, scenarzysta, producent filmowy, prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich. >>>

Andrzej Chyra

Andrzej Chyra (ur. 27 sierpnia 1964 r. w Gryfowie Śląskim) – aktor i reżyser. >>>

Zbigniew Cybulski

Zbigniew Cybulski (ur. 3 listopada 1927 r. w Kniażach, zm. 8 stycznia 1967 r. we Wrocławiu) – aktor teatralny i filmowy. >>>

Kinga Dębska

Kinga Dębska (ur. 4 września 1969 w Białymstoku) – reżyserka i scenarzystka.>>>

Piotr Dzięcioł

Piotr Dzięcioł (ur. 29 czerwca 1950 r. w Świętej Katarzynie) – producent filmowy. >>>

Anna Dymna

Anna Dymna (ur. 20 lipca 1951 r. w Legnicy) – aktorka, działaczka społeczna. >>>

Paweł Edelman

Paweł Edelman (ur. 26 czerwca 1958 r. w Łodzi) – operator filmowy. >>>

Feliks Falk

Feliks Falk (ur. 25 lutego 1941 w Stanisławowie) – reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, dramatopisarz. >>>

Jacek Fedorowicz

Jacek Fedorowicz (ur. 18 lipca 1937 r. w Gdyni) – satyryk, aktor, scenarzysta, grafik. >>>

Katarzyna Figura

Katarzyna Figura (ur. 22 marca 1962 r. w Warszawie) – aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna. >>>

Aleksander Fogiel

Aleksander Fogiel (ur. 26 lutego 1910 r. w Siedlcach, zm. 17 stycznia 1996 r. w Łodzi) – aktor teatralny i filmowy, reżyser, dyrektor teatrów, scenograf, dekorator teatralny. >>>

Aleksander Ford

Aleksander Ford (ur. 24 listopada 1908 r. w Kijowie, zm. 4 kwietnia 1980 r. w Naples) – reżyser filmowy i scenarzysta. >>>

Janusz Gajos

Janusz Gajos (ur. 23 września 1939 r. w Dąbrowie Górniczej) – aktor teatralny i filmowy, profesor sztuk teatralnych, fotograf. >>>

Sławomir Grünberg

Sławomir Grünberg (ur. 6 kwietnia 1951 r. w Lublinie) – reżyser i operator filmów dokumentalnych, producent filmowy i telewizyjny. >>>

Wojciech Jerzy Has

Wojciech Jerzy Has (ur. 1 kwietnia 1925 r. w Krakowie, zm. 3 października 2000 r. w Łodzi) – reżyser filmowy, scenarzysta, producent. >>>

Piotr Hertel

Piotr Hertel (ur. 19 maja 1936 r. w Łodzi, zmarł 19 listopada 2010 r. tamże) – kompozytor muzyki filmowej i teatralnej. >>>

Jerzy Hoffman

Jerzy Hoffman (ur. 15 marca 1932 r. w Krakowie) – reżyser i scenarzysta filmowy. >>>

Agnieszka Holland

Agnieszka Holland (ur. 28 listopada 1948 r. w Warszawie) – reżyserka filmowa i teatralna, scenarzystka filmowa i aktorka. >>>

Gustaw Holoubek

Gustaw Holoubek (ur. 21 kwietnia 1923 r. w Krakowie, zm. 6 marca 2008 r. w Warszawie) – aktor teatralny i filmowy, pedagog. >>>

Krystyna Janda

Krystyna Janda (ur. 18 grudnia 1952 r. w Starachowicach) – aktorka filmowa i teatralna, reżyserka, prozaiczka, felietonistka i piosenkarka, dyrektorka artystyczna Teatru Polonia oraz Och-Teatru w Warszawie. >>>

Stefan Jaracz

Stefan Jaracz (ur. 24 grudnia 1883 r. w Żukowicach Starych, zm. 11 sierpnia 1945 r. w Otwocku) – aktor teatralny i filmowy, pisarz, publicysta, założyciel i dyrektor teatru Ateneum w Warszawie. >>>

Jan A.P. Kaczmarek

Jan A.P. Kaczmarek (ur. 29 kwietnia 1953 r. w Koninie) – jeden z najbardziej cenionych kompozytorów muzyki filmowej na świecie, wybitny twórca muzyki teatralnej, laureat Oscara i Orła. >>>

Kazimierz Karabasz

Kazimierz Karabasz (ur. 6 maja 1930 r. w Bydgoszczy, zm. 11 sierpnia 2018 r. w Warszawie) – reżyser filmów dokumentalnych i teoretyk, pedagog. >>>

Jerzy Kawalerowicz

Jerzy Kawalerowicz (ur. 19 stycznia 1922 r. w Gwoźdźcu koło Kołomyi, zm. 27 grudnia 2007 r. w Warszawie) – reżyser i scenarzysta. >>>

Krzysztof Kieślowski

Krzysztof Kieślowski (ur. 27 czerwca 1941 r. w Warszawie, zm. 13 marca 1996 r. tamże) – reżyser i scenarzysta filmowy. >>>

Wojciech Kilar

Wojciech Kilar (ur. 17 lipca 1932 r. we Lwowie, zm. 29 grudnia 2013 r. w Katowicach) – pianista, kompozytor muzyki poważnej i filmowej. >>>

Henryk Kluba

Henryk Kluba (ur. 9 stycznia 1931 r. w Przystajni koło Częstochowy, zm. 11 czerwca 2005 r. w Koninie) – reżyser filmowy, aktor, producent filmowy oraz pedagog i wieloletni rektor łódzkiej szkoły filmowej. >>>

Edward Kłosiński

Edward Kłosiński (ur. 2 stycznia 1943 r. w Warszawie, zm. 5 stycznia 2008 r.) – operator filmowy. >>>

Bogumił Kobiela

Bogumił Kobiela (ur. 31 maja 1931 r. w Katowicach, zm. 10 lipca 1969 r. w Gdańsku) – aktor teatralny i filmowy. >>>

Maja Komorowska

Maja Komorowska (ur. 23 grudnia 1937 w Warszawie) – aktorka filmowa, teatralna i telewizyjna. >>>

Marek Kondrat

Marek Kondrat (ur. 18 października 1950 r. w Krakowie) – aktor teatralny i filmowy, reżyser i biznesmen. >>>

Maria Kornatowska

Maria Kornatowska (ur. 30 maja 1935 r. w Warszawie, zm. 21 sierpnia 2011 r. w Łodzi) – krytyczka filmowa, eseistka, pedagog. >>>

Krzysztof Kowalewski

Krzysztof Kowalewski (ur. 20 marca 1937 r. w Warszawie, zm. 6 lutego 2021 r.) – aktor filmowy, telewizyjny, teatralny i radiowy. >>>

Wojciech Król

Wojciech Król (ur. 2 listopada 1938 r. w Łodzi) – operator filmowy i telewizyjny. >>>

Agata Kulesza

Agata Kulesza (ur. 27 września 1971 w Szczecinie) – aktorka filmowa, teatralna i telewizyjna. >>>

Henryk Kuźniak

Henryk Kuźniak (ur. 17 marca 1936 r. w Czeladzi) – kompozytor, muzykolog, twórca muzyki filmowej i telewizyjnej. >>>

Witold Leszczyński

Witold Leszczyński (ur. 16 sierpnia 1933 r. w Łodzi, zm. 1 września 2007 r. tamże) – reżyser, scenarzysta i operator filmowy, pedagog. >>>

Bolesław W. Lewicki

Bolesław W. Lewicki (ur. 28 sierpnia 1908 r. we Lwowie, zm. 23 lipca 1981 r. w Łodzi) – teoretyk filmu, krytyk i pedagog. >>>

Jerzy Lipman

Jerzy Lipman (ur. 10 kwietnia 1922 r. w Brześciu nad Bugiem, zm. 11 listopada 1983 r. w Londynie) – operator filmowy. >>>

Tadeusz Łomnicki

Tadeusz Łomnicki (ur. 18 lipca 1927 r. w Podhajcach, zm. 22 lutego 1992 r. w Poznaniu) – aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny, pedagog. >>>

Jan Machulski

Jan Machulski (ur. 3 lipca 1928 r. w Łodzi, zm. 20 listopada 2008 r. w Warszawie) – aktor filmowy, teatralny i telewizyjny, reżyser teatralny i pedagog. >>>

Juliusz Machulski

Juliusz Machulski (ur. 10 marca 1955 r. w Olsztynie) – reżyser, producent filmowy, aktor, scenarzysta i dramaturg. >>>

Janusz Majewski

Janusz Majewski (ur. 5 sierpnia 1931 r. we Lwowie) – reżyser filmowy, dramatopisarz, pisarz, scenarzysta, pedagog.

Roman Mann

Roman Mann (ur. 19 października 1911 r. we Lwowie, zm. 11 marca 1960 r. w Zakopanem) – scenograf filmowy, architekt, malarz, rysownik i pedagog. >>>

Wojciech Marczewski

Wojciech Marczewski (ur. 28 lutego 1944 w Łodzi) – polski reżyser, scenarzysta i pedagog. >>>

Janusz Morgenstern

Janusz Morgenstern (ur. 16 listopada 1922 r. w Mikulińcach, zm. 6 września 2011 r. w Warszawie) – reżyser i producent filmowy. >>>

Andrzej Munk

Andrzej Munk (ur. 16 października 1921 r. w Krakowie, zm. 20 września 1961 r. w Łowiczu) – reżyser filmowy. >>>

Pola Negri

Apolonia Chałupiec (ur. 3 stycznia 1897 r. w Lipnie, zm. 1 sierpnia 1987 r. w San Antonio) – polska aktorka teatralna i filmowa, międzynarodowa gwiazda kina niemego. >>>

Leon Niemczyk

Leon Niemczyk (ur. 15 grudnia 1923 r. w Warszawie, zm. 29 listopada 2006 r. w Łodzi) – aktor filmowy i teatralny. >>>

Daniel Olbrychski

Daniel Olbrychski (ur. 27 lutego 1945 r. w Łowiczu) – aktor teatralny i filmowy. >>>

Cezary Pazura

Cezary Andrzej Pazura (ur. 13 czerwca 1962 r. w Tomaszowie Mazowieckim) – aktor teatralny i filmowy, artysta kabaretowy, komik, piosenkarz oraz reżyser. >>>

Andrzej Pągowski

Andrzej Pągowski (ur. 19 kwietnia 1953 r. w Warszawie) – artysta grafik, autor ponad tysiąca czterystu plakatów. >>>

Franciszek Pieczka

Franciszek Pieczka (ur. 18 stycznia 1928 r. w Godowie) – aktor teatralny i filmowy. >>>

Roman Polański

Roman Polański (ur. 18 sierpnia 1933 r. w Paryżu) – polsko-francuski reżyser, aktor, scenarzysta i producent filmowy. >>>

Barbara Połomska

Barbara Połomska (ur. 9 stycznia 1934 r. w Bydgoszczy) – polska aktorka teatralna i filmowa. >>>

Andrzej Przedworski

Andrzej Przedworski (ur. 14 października 1943 r. w Radomiu, zm. 7 lipca 2002 r. w Warszawie) – scenograf filmowy i teatralny oraz dekorator wnętrz. >>>

Wojciech Pszoniak

Wojciech Pszoniak (ur. 2 maja 1942 r. we Lwowie, zm. 19 października 2020 r. w Warszawie) – aktor teatralny i filmowy, pedagog. >>>

Włodzimierz Puchalski

Włodzimierz Puchalski (ur. 6 marca 1909 r. w Mostach Wielkich, zm. 19 stycznia 1979 r. na Wyspie Króla Jerzego) – agronom, przyrodnik, myśliwy, fotograf, reżyser filmów przyrodniczych. >>>

Anatol Radzinowicz

Anatol Radzinowicz (ur. 10 grudnia 1911 r. w Łodzi, zm. 12 marca 1994 r. w Wiesbaden, Niemcy) – scenograf filmowy. >>>

Stanisław Różewicz

Stanisław Różewicz (ur. 16 sierpnia 1924 r. w Radomsku, zm. 9 listopada 2008 r. w Warszawie) – reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta. >>>

Artur Rubinstein

Artur Rubinstein (ur. 28 stycznia 1887 r. w Łodzi, zm. 20 grudnia 1982 r. w Genewie) – pianista. >>>

Zbigniew Rybczyński

Zbigniew Rybczyński (ur. 27 stycznia 1949 r. w Łodzi) – reżyser, operator filmowy, scenarzysta, artysta multimedialny. >>>

Jan Rybkowski

Jan Rybkowski (ur. 4 kwietnia 1912 r. w Ostrowcu Świętokrzyskim, zm. 29 grudnia 1987 r. w Konstancinie-Jeziornie) – reżyser, scenarzysta, scenograf. >>>

Zygmunt Samosiuk

Zygmunt Samosiuk (ur. 10 marca 1939 r. w Kaliszu, zm. 24 listopada 1983 r. w Warszawie) – operator filmowy. >>>

Andrzej Seweryn

Andrzej Seweryn (ur. 25 kwietnia 1946 r. w Heilbronn) – aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny, dyrektor naczelny Teatru Polskiego im. Arnolda Szyfmana w Warszawie. >>>

Piotr Sobociński

Piotr Sobociński (ur. 3 lutego 1958 r. w Łodzi, zm. 26 marca 2001 r. w Vancouver) – operator filmowy. >>>

Witold Sobociński

Witold Sobociński (ur. 15 października 1929 r. w Ozorkowie, zm. 19 listopada 2018 r. w Konstancinie-Jeziornej) – operator filmowy, pedagog. >>>

Bogusław Sochnacki

Bogusław Sochnacki (ur. 14 października 1930 r. w Katowicach, zm. 26 lipca 2004 r. w Łodzi) – aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. >>>

Władysław Starewicz

Władysław Starewicz (ur. 8 sierpnia 1882 r. w Moskwie, zm. 26 lutego 1965 r. w Fontenay-sous-Bois) – rosyjski filmowiec narodowości polskiej, twórca i pionier filmów animowanych. >>>

Allan Starski

Allan Starski (ur. 1 stycznia 1943 r. w Warszawie) – scenograf filmowy i teatralny. >>>

Jerzy Stuhr

Jerzy Stuhr (ur. 18 kwietnia 1947 r. w Krakowie) – aktor filmowy i teatralny, reżyser, pedagog, profesor sztuk teatralnych, pisarz. >>>

Danuta Szaflarska

Danuta Szaflarska (ur. 6 lutego 1915 r. w Kosarzyskach, zm. 19 lutego 2017 r. w Warszawie) – aktorka filmowa i teatralna. >>>

Michał Szewczyk

Michał Szewczyk (ur. 29 lipca 1934 r. w Łodzi, zm. 8 lutego 2021 r. w Łodzi) – aktor teatralny i filmowy. >>>

Zdzisław Szostak

Zdzisław Szostak (ur. 13 stycznia 1930 r. w Sosnowcu, zm. 7 września 2019 r. w Łodzi) – kompozytor i dyrygent. >>>

Jerzy Toeplitz

Jerzy Toeplitz (ur. 24 listopada 1909 r. w Charkowie, zm. 24 lipca 1995 r. w Warszawie) – historyk kina i krytyk filmowy, pedagog. >>>

Beata Tyszkiewicz

Beata Tyszkiewicz-Kalenicka (ur. 14 sierpnia 1938 r. w Wilanowie) – polska aktorka filmowa i telewizyjna. >>>

Michał Urbaniak

Michał Urbaniak (ur. 22 stycznia 1943 r. w Warszawie) – muzyk jazzowy, kompozytor i aranżer, grający głównie na skrzypcach i saksofonie. >>>

Andrzej Wajda

Andrzej Wajda (ur. 6 marca 1926 r. w Suwałkach, zm. 9 października 2016 r. w Warszawie) – reżyser filmowy i teatralny, w młodości aktywny malarz. >>>

Mariusz Wilczyński

Mariusz Wilczyński (ur. 29 kwietnia 1960 r. w Łodzi) – reżyser, animator. >>>

Stanisław Wohl

Stanisław Wohl (ur. 24 lipca 1912 r. w Warszawie, zm. 21 maja 1985 r. tamże) – operator filmowy, scenarzysta, reżyser, pedagog. >>>

Jerzy Wójcik

Jerzy Wójcik (ur. 12 września 1930 r. w Nowym Sączu, zm. 3 kwietnia 2019 r. w Warszawie) – operator filmowy, reżyser, scenarzysta. >>>

Tadeusz Wybult

Tadeusz Wybult (ur. 12 stycznia 1921 r. w Płocku, zm. 3 listopada 2004 r. w Płocku) – scenograf. >>>

Zbigniew Zamachowski

Zbigniew Zamachowski (ur. 17 lipca 1961 r. w Brzezinach) – aktor filmowy i teatralny, kompozytor muzyki i autor tekstów piosenek. >>>

Krzysztof Zanussi

Krzysztof Zanussi (ur. 17 czerwca 1939 r. w Warszawie) – reżyser i scenarzysta filmowy, teatralny i telewizyjny, producent filmowy, publicysta, pedagog oraz filozof. >>>

Zbigniew Zapasiewicz